Monday, 15 October 2012

Meetei Epa Epu singbu Meetei Hindu singna Mangthokle

Cheiraoba haiba dharmagi thouramni haina chathanariba asida meetei epa epu singbu hindu kanglupna namthaduna thamnaba haiduna numit asida arem akhak pijaduna namduna mangthoknaba hotnari. Cheiraoba haiba numit asida laironni haiduna semjin sajinduna Liraba ariba laining sanamahi lichatki pukok pathangkok singbu nam haduna meekha ponnaba sinli ngasisu tokpa leitri. Masibu kayam kuina namduna thamkhigadage, kanglei echin enao sing gyan lousing leibidriba karigino? Khanduna amuktang yengbiu?

Cheiraobagi laironni hairiba asida numit adugi thong thakpa singdu yumthong khudinggi thongalda thadoktuna tinmu laimu fattabasing da pijaribani haiduna asumna lairon sol ahanbada chabiu haina kanada pijei. Pijariba laising adugi maming singdi asini - 1.Lammaba Tummaba, 2.Eelam Sengba Tusengba, 3.Kumsana Kumliklai aduga makhoina chabagi lukhak singdu 1.Hannu Kokchao , 2.Hannu Laikham na chai. Panjakhriba Lai sing asida lukhak chariba lai asi atei kanna busu natte eikhoi meeteigi senglaba Sanamahi hairiba lainingthoubuni. Kannagumbana Dr. Konsam Manikchan Singh gi "Sanamahi Laihui" haiba lairik adugi page 86 ta amuktang mityeng tabiu. Sanamahi Laihui da Sanamahigi maming singgi marakta Haikhriba Hannu Kokchao amasung Hannu Laikham ashi Lainingthou Sanamahigi mamingni mahakki saionni. Aduna Sonliba laironsing asi semdoktrabadi eikhoi meeteising meegi meekha asum ponduna leiba tare.

Matou asumna Meetei singbu tangkak khuding, khongthang khuding da migi minai oiduna asum leiba taribra..... Lairon singsi kanana semlambano. Kanduna amuktang yengbiu. Epa epubusingbu migi minai migi makha thaduna thamlaga macha maai oiba eikhoina karamna khangsige. Meegi minai oiba pamjade mikha ponbasu yaningde. Aduna eikhoi kari tousige..Epa epusinggi maton lomhalashe tumlagumse malemda shak taklashe kangleicha.
 

Monday, 8 October 2012

KANGLEIPAK

When the Lai people started to came down from koupalu mountain the imphal valley was full of water. Then Lainingthou Pangkalpa incarnated as Hutanga and drained out the water to Ching nunghut. The Valley became dry. The then dry land were named as Kangla thenpung. At kangla thenpung the lai people were started to built dwelling house.The place has divided to leirol taret and nonglon taret i.e. 7 layer of earth and 7 layer of the space. Such dwelling place where the lai people settle were named as kangleipak.

From the day of sanskritisation the name kangleipak has changed to Manipur to make the kangleipak as the manipura of mahabharata. The meaningless so called started to used upto these days. All these things
were done by the foolish people of manipur along with the hindu sadhus of the west.

We are not the child of Arjuna of Mahabharata.



to be continue.....

CHAKPALON

                                   CHAKPALON


Chakpalon karino?
Chak mari haibadi Hei Chak, Ha Chak, Kon Chak amasung Lang Chak asibu semlak ngeiki marambu oiraklon adubu Chakpalon haina kou - e. Masi bu Englishta theory of Evolution hairibaduni.

Mathakta panjakhriba Chak mari asigi khunung longi wahanthokti makhada pijari.

Hei Chak:
Hei E ani aduna ating-a koiloudagi pana humtha lak-e haibagi epa kou-e. Eegi mapani haidana epa kou-e.

Ha Chak:
Ha na Ee adubu maathokte manghante haiduna ema kou-a. Eegi mamane haiduna ema kou-a.

Kon Chak:
Ee adubu naoyom oina yomsinduna palemgi pibuknungda naopui haibagi konsinba naoyom kou-a.masi bu kon chak kou -a.

Lang Chak:
Naoyom adubu thabung mapung faduna lang onle haibagi langpa chak kou-a.


Sampatna hairabada:
ngasaigi ee haibadi thouwai oigadouriba machak aduna panthouda thabung ani leiramlaga palemda panthouna maru adubu hunduna palemgi pibuk nungda thabung tara naopuduna leiraklabada mahei yaladuna. Mahei adubu mapung faduna taibang mikup thoktuna lang on lakpabu chakpalon haina singthanei.


Saturday, 6 October 2012

shantadas na meeteisingbu mayang lainingda onthoknaba sinkhiba

Hindu Ningthou Pamheipa haibadi Garibniwaz Maharaj ki matam ta kalamna Sylhet(Bangladesh) taki lakpa sasinnnap meeyan lampoipa Shanta das Gosaina kalamna Kanglei Yek Salai taletpu Hindu mapung fana
oihannabagidamak hindugi Gotra singda thonkhiba. Sasinnaba Lampoipa Bamon ashiki lou khangtapana apangpa pamheipa mahakti Ramandi dharmada lupkhi. Ipu Chingu Khongnang thapa maichouki mawa loukhide. shantadas na meetei shingbu namduna hindu ramandi chathankhi.

Aduga salai talet haibadi mangang, luwang, khuman, angom,moilang, khapa nganpa & salai leishangthem pu hindu gotra talet haibadi - shandiliya, kashyap, madhuglya, koushik, eitariya, goutam & bhadharj da onthokhi. Gotra taret asidi munni taretki mamingni.

Meeteigi loushing oilipa kanglei eyekta eepa puya kaya mei thadoktuna manghankhi. ipa, ipu pukok kaya ki malipu muthatnapa hotnakhi. Matik mapa leitapa asigumba meeyan sasinnaba bamon lampoipa shantidas gi matik ningthouna wangna thangatuna ramandi dharma bu kangleipakta maru hunkhi.

Ngashidi adugumba panglingeigi matamdo natre epa palep ipu palep talashe mikup thoklo - kangleicha. meegi mipan tangdana eshagi enat chaokhatnaba hotnarashe meetei eikhoigi matam oirabani. tumlaganu kangleicha hougatlo. hougatlo...





cheiraoba kanglei chahi houba natte

houjik matamgi manipur asida miyamna khangnariba sajibu cheiraoba haiba thouram asi kanglei chahi houba natte. Meetei chahi di waakching thadagi hou - e hainaba lei. Khudam oina yengshi madudi Puya Wakok lon heelel thilel salai ama - elon pukok kouba puyagi sin tok lamba chaopa hairiba mee asinna asumna eeri ''puya asi ningthem pamheipa haktakta sinthokpane, pamheipa ningthem haktak phaopata maliya pham palcha lee cheising chei 3107 sulapane|| cheihi ki kumhou ahanpataki sinthokpa houpana waakching ki thaninta loi ae||'' 

mathtakki waapham asina phongdoklibadi meetei haiba mee kanglup asigi cheihi waakching gi nongma panbadagi hou-ee haibani. Maram aduna houjik khangnariba cheiraoba asidi chahi houba haiba adu natte mashidi meeteina hindu changlak ngeigi semjinba waaphamni. Hindu laining chaokhatnaba sasinnaba meeyan kangbuga meetei thou leitaba meegi khongchum thakpa kanglupna meetei leipakpu maangthokpani. Aduna maram oiraga ngashiphaoba meegi meenai oiba ngamlibani.

Aduga amukshu meetei ayiba lailikta haibadi ''Thaaloi Nongkhailon'' ta asumna eeri madudi '' Chingu Sitapa khoiyum namungpana tengpanpa manung oinapa punung leptam loulake namu taipang oipapu safongke haina ningkhallatuna taipang nongsapanki thouwai ningsa panpa pumnamapu nongtam nongkhaike haipaki chingu khoiyum lainingthou yoipu khoimom ani mana liyetnana litinale|| chingu samu mahakchangpu pungamtalapaki khoimom lailelma leimalel sitapiti waana khangle waakching tha - o kou - ae||''

mathaki waafam asina fongdokliba waafamdi meeteigi meeshemlonni. Thouwai panba taibang sina karigumba ama touge haina khallabadi kadai dagi hourakpage haibadu munna yengbiyu. kadaidagi hourak-e. koktagi haibadi english ta brain dagi hana houraklaga mathang mathang houkhi sandokhi.

waakching haibadi waak + ching = waakon ie. kok + chingsinba / chingkhatpa haibani.


mathakki waafam sina taklibadi meeteigi meeshemlonda waakching haiba ashi na ahanba pumnamakki hourakfam adu oibana masina chahi houfam thokle. Aduna sajibu thada cheihi houba natte haibadu mathaki puya ani asidagi eikhoina khangle.


makha mathang mathang......